କଲ ଦାଣ୍ଡର ଭିକାରି

ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତିରେ ବାର ମାସରେ ତେର ପର୍ବ । ଅନେକ ପର୍ବ ପର୍ବାଣୀ ଭିତରେ ଦୋଳ ଉତ୍ସବଟି ଆମ ଗାଁରେ ବହୁ ଆଡମ୍ବରରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏ ହେଉଛି ନବେ ଦଶକର କଥା । ଆମ ଗାଁର ଦୋଳ ଉତ୍ସବ ନିଜର ଶତ ବାର୍ଷିକୀ ପୁରଣ କରୁଥାଏ । ସବୁବେଳେ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ନାଁ ରେ "ପାନବାଲା ବାବୁ / ଲେ ଲେଇଯା ଲଚକ ମଣି" ଟାଇପର ମେଲୋଡି ଦେଖାଉଥିବା ଯୁବକ ସଂଘ ପିଲାଙ୍କୁ କିଏ ବୋଧେ ଶୁଭବୁଦ୍ଧି ଦେଇଥିଲା ଜୀବନରେ ପ୍ରଥମ ଓ ଶେଷ ଥର ପାଇଁ ସେହି ବର୍ଷ । ସ୍ଥିର ହୋଇଥିଲା ସନ୍ଧ୍ୟାର ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଭଜନ ସମାରୋହ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସଂଗୀତ ଶିଳ୍ପୀ ମାନଙ୍କୁ ନେଇ ।

ମେଲଣ ପଡିଆରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ଏକ ବଡ ଷ୍ଟେଜ୍ । ଓଡ଼ିଶାର ସେତେବେଳର ସବୁ ବଡ ବଡ ସଂଗୀତ ଶିଳ୍ପୀ ମାନେ ବସିଥାନ୍ତି ସେ ମଞ୍ଚରେ । ଶହ ଶହ ଲୋକଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ବସନ୍ତ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ବସିଲା ସଂଗୀତର ଆସର । "କେରି କେରି ସୁନା ଦୁବ" ଗୀତର ସେ ସମୟରେ ଥିଲା ଜବରଦସ୍ତ କ୍ରେଜ  । ଯେତେବେଳେ ସେ ଗୀତଟି ପରିବେଷଣ କରାଗଲା ଗୋଟେ ଅଲଗା ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇସାରିଥିଲା ସେ ଜାଗାରେ । ଭିଡ ଭିତରୁ ମୁଁ ଚାହିଁ ଥାଏ ଷ୍ଟେଜ୍ କୁ । ସେମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଥିବା କିଛି ଲୋକଙ୍କୁ ମୁଁ ଆଗରୁ ଟିଭିରେ ବେଳେବେଳେ ଦେଖିଥିଲି । ଅନେକଙ୍କୁ ଚିହ୍ନି ନଥିଲି ।

ଘୋଷକ ଅନୁରୋଧ କଲେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଭଜନ ପରିବେଷଣ କରିବାକୁ ଭିକାରି ବଳଙ୍କୁ । ଧଳା ରଂଗର ଧୋତି ପଂଜାବି ପିନ୍ଧି ବସିଥିବା 60 ବର୍ଷର ଜଣେ କ୍ଷୀଣକାୟ ବ୍ୟକ୍ତି । ଝାପସା ଝାପସା ଯାହା ମନେ ପଡୁଛି ମୋର ।

"ମୁଁ ତ ବଡ଼ ଦେଉଳର ପାରାରେ
ନୀଳଚକ୍ର ମୋର ଆଶରା.."

ସେତେବେଳର ବହୁ ଚର୍ଚ୍ଚିତ ଭଜନ । ସେ ସମୟରେ ଏ ଗୀତ, ସଂଗୀତ ତଥା ସଂଗୀତ ଶିଳ୍ପୀ ଆଦିଙ୍କ ଉପରେ ମୋର ଜ୍ଞାନ ଥିଲା ପୁରା ଶୁନ । କେବେ ଭାବି ନଥିଲି ଜଣେ ପରିଣତ ବୟସର ବ୍ୟକ୍ତି ଏମିତି ମିଠା ମିଠା ଯୁବ ସୁଲଭ ସ୍ବରରେ ଗୀତ ଗାଇ ପାରିବେ ବୋଲି । ସାରା ଜନ ସମୁଦ୍ର ଥିଲା ମନ୍ତ୍ରମୁଗ୍ଧ | ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ମୁଁ ଦେଖିଲି ଆଉ ଆଖି ସାମନାରୁ ଶୁଣିଲି ଓଡ଼ିଶାର ଭଜନ ସମ୍ରାଟଙ୍କୁ ।

ଭିକାରି ବଳଙ୍କ ଗୀତରେ ଭାବ ଓ ଭକ୍ତି ସମାହିତ ହୋଇଥାଏ । ଏମିତି କେହି ଓଡ଼ିଆ ନଥିବେ ଯିଏ ଭିକାରି ବଳ ଗୀତ ଶୁଣି ଭାବରେ ମଜ୍ଜି ଯାଇ ନଥିବେ କେବେ । ଯେ କୌଣସି ପରିବେଶକୁ ଭକ୍ତିମୟ କରି ତୋଳେ ବଳଙ୍କ ଭଜନ । 

ଭିକାରି ବଳଙ୍କ ଭଜନର ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ରହିଛି । ଆଜିକାଲିର ଶବ୍ଦ ପ୍ରଦୁଷଣ ଭିତ୍ତିକ ଭଜନ ଭିତରେ ଅଣନିଶ୍ବାସୀ ହୋଇ ପଡୁଥିବା ହୃଦୟକୁ ସେ ବଳଙ୍କ ଗୀତ ଦିଏ ଶୀତଳ ସ୍ପର୍ଶ । ହାରମୋନିଅମ, ତବଲା, ବଂଶୀ..ବାସ୍, ଏଇ କେତୋଟି ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର.. ଆଉ ଭାବପୂର୍ଣ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ.. ଭିକାରି ବଳଙ୍କ ସ୍ବର । ସିଏ ପରମ ତୃପ୍ତି !! ମନ ନିଜ ସତ୍ତା ଭୁଲି ସେ ବିଭୂ ପାଦ ତଳେ ଯାଇ ପହଞ୍ଚିଯାଏ ।

"କୋଠ ଭୋଗଖିଆ ମୋ ଚକା ଆଖିଆ
ଉଠ ହେ ପହଡ଼ ଭାଙ୍ଗିି"

"ଜଗନ୍ନାଥ ତୁମେ ଯଦି ଲକ୍ଷ୍ମୀ ହୁଅନ୍ତ,
ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଠାକୁରାଣୀ ଦୁଃଖ ବୁଝି ପାରନ୍ତ"

"ଜଗନ୍ନାଥିଆର ଶ୍ରୀମହାପ୍ରସାଦ,
ପାଗଳ କଲାରେ ଭାଇ"

"ଷାଠିଏ ପଉଟି ଭୋଗରୁ ତୁମର 
କାଢି ତ ନେଇନି ହରି, 
କୁହ ତେବେ କେଉଁ ଅପରାଧେ ମୋତେ 
କଲ ଦାଣ୍ଡର ଭିକାରି"

ଏ ଏକ ଅସରନ୍ତି ଲମ୍ବା ତାଲିକା । "ଭିକାରି ବଳଙ୍କ" ବିଷୟରେ ଆଉ କିଛି ଅଧିକା ତଥ୍ୟ wiki page ରୁ ପାଇ ପାରିବେ ।


|| ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ ||